Çocuk Kitapları Kitapları

Çocuklar, büyük bir keşfetme içgüdüsüyle dünyaya gelir. Ev ile başlayan bu arzu zamanla sokağı, mahalleyi ve toplumu da keşfetme ihtiyacını doğurur. Hayatı keşfetmeye başladıkları bu dönem, onların geleceklerine doğru attıkları ilk adımlardır. Özellikle küçük yaştan itibaren keşif dönemlerinin yoğun olduğu dönemde, çocuklar istek ve ihtiyaçlarını farklı iletişim yollarına başvurarak ifade etmeye çalışır. Bu kimi zaman ağlayarak, kimi zaman işaret ederek, kimi zamansa farklı sesler çıkararak gelişir. Özellikle okul öncesi dönemde, konuşma becerilerinin en aktif olduğu bu dönemde, onların duygu ve düşüncelerini daha iyi ifade edebilmesi, sesleri ve kelimeleri daha iyi kavrayabilmesi ve bunun sonucunda sağlıklı bir iletişim kurabilmesi için dil gelişimlerinin desteklenmesi oldukça önemlidir. Bu doğrultuda küçük yaştan itibaren çocuğunuzla sözlü iletişim kurmak ve kitap okumak oldukça önemli bir yere sahiptir. Çünkü birlikte okuyacağınız masallar, hikâye ya da öykü kitapları onun yeni pek çok kavramla tanışmasına, dış dünyayı daha kolay tanımasına vesile olur. Kitabın çizimlerini anlatırken kullandığınız dil, kelimeleri telaffuz etme biçiminiz, sesleri doğru çıkarmanız ve kitap okurken bazı sesleri taklit edişiniz çocuk tarafından gözlemlenir ve zihnine kaydolur. Bu nedenle her dönem için çocuğun yaşına ve gelişim seviyesine uygun kitaplar tercih etmeye dikkat edilmelidir.

Doğru Çocuk Kitabı Nasıl Seçilmeli?

Çocuk kitapları seçerken aileler genellikle mesaj kaygısı gütmeyen, çocuğun yaşına uygun, ilgi ve ihtiyaçlarına göre belirlenen kitaplar tercih edebilir.

Roman, öykü, hikâye, bilimsel kitaplar, masallar, çıkartmalı kitaplar, bilmece-bulmaca, boyama kitapları, etkinlik kitapları, faaliyet kitapları, şekilli kitaplar ve yapbozlar olmak üzere pek çok farklı tarzda çocuk kitabı bulunur. Ancak her çocuk kitabı, doğru çocuk kitabı değildir. Bu nedenle doğru çocuk kitabı seçerken bazı hususlara dikkat edilmelidir.

İster öykü olsun, ister oyun kitapları olsun, isterse Türk klasikleri veya dünya klasikleri olsun, çocuk kitaplarının kapak resimleri canlı, renkli ve kitabın içeriğiyle uyumlu olmalıdır. Kitapların kapağında yazarın ve eserin adı okunaklı olmalı, gerekirse hangi yaş grubu için uygun olduğu belirtilmelidir. Roman, öykü, Türk klasikleri, dünya klasikleri veya zeka gelişimi için hazırlanan interaktif kitaplarda geçen kelimeler çocukların yaş grubuna uygun olmalı, kelimelerin büyüklüğü ise bu yaş grubunun rahatlıkla okuyabileceği düzeyde olmalıdır.

Okul öncesi dönemi kapsayan kitaplarda ise yaş grubu için yalın ve duru bir dil tercih edilmeli, görseller ise çocukların yaş grubuna uygun, kolaylıkla anlamlandırabileceği şekilde olmalıdır. Özellikle uzun ve devrik cümleler, ağdalı bir dil veya çocukların anlamayacağı eski kelimeler tercih edilmemelidir. Bu durumda çocuklar okuduklarını anlamakta zorlanabilir, buna bağlı olarak da okumak istemeyebilir.

Yazım kuralları ve noktalama işaretleri bakımından hata olmamalıdır. Kolay okunabilmesi bakımından satır aralıkları aynı olmalı, metindeki yazılar ise kitap zemininin zıt renginde olmalıdır. Okul öncesi dönemlerde tek özne ve tek yüklemden oluşan cümleler kullanılmalıdır. Anlatımda yakından uzağa, somuttan soyuta ilkesi benimsenmelidir.

Küçük yaş gruplarına ait kitaplar, çocukların ilgilerine veya yaşına göre bez kitaplar, dokun-hisset kitapları, aktivite kitapları, kapakçıklı kitaplar olarak farklı şekilde basılabilir. Kitapta anlatılan konuyla görseller birbiriyle uyumlu olmalıdır. Bu şekilde çocuklar, görseller üzerinden de kitabı çok daha kolay anlayabilir veya yorumlayabilir. Kitaplarda geçen hikâye çoğunlukla kronolojik bir zaman içerisinde devam etmelidir. Sürekli olarak geçmişe veya geleceğe dönüşlerde çocuk hikâyeyi takip etmekte zorlanabilir. Özellikle çocuk kitaplarında işlenen konular, ilgi çekici, eğlendirici ve düşündürücü olmalıdır. Roman, öykü veya klasikleri okumak istemeyen çocuklar için bu kategoride bilmece-bulmaca kitapları, çıkartma kitapları da iyi bir seçenek olabilir. Çocuk kitapları sevgi, dostluk, dayanışma, yardımlaşma, sorumluluk, cesaret, hoşgörü, iyilik, doğa ve hayvan sevgisi gibi belirli temalarda işlenmelidir. Bu sayede çocuklar kitabın ana düşüncesini daha kolay anlayabilir veya anlamlandırabilir. Tüm bu noktalardan hareketle çocuk kitaplarının da birer estetik kaygı taşıması gerektiği unutulmamalıdır.

Çocuk Kitaplarının Faydaları Nelerdir?

Kitaplar, çocuğun daha kaliteli vakit geçirmesine imkân sunar. Yeni pek çok kelime keşfederek kelime dağarcığını geliştirir. Kelime dağarcığının gelişmesiyle de duygu ve düşüncelerini daha kolay bir şekilde ifade etmesine, etkili ve akıcı bir konuşma gerçekleştirebilmesine olanak sunar. Hafıza gelişimine katkı sağlar. Stres ve kaygı bozukluğuna dayalı oluşabilecek durumların sıklığını azaltır. Kitaplarda işlenen konular, çocuğun sosyal yaşamını doğrudan etkiler.

Farklı kültürleri, farklı insanları yakından tanıma imkânı elde eder. Bu sayede arkadaş ilişkileri kurma konusunda daha rahat bir süreç geçirir. Farklı temalara sahip kitaplar aynı zamanda çocuğun hayal gücünün ve bakış açısının zenginleşmesini sağlar. Aynı zamanda hangi sanat dallarına ilgi duyduğunu daha kolay keşfeder. Birlikte planladığınız okuma saatleri, ebeveyn ile çocuk arasındaki bağı güçlendirir. Farklı bakış açısı kazandıran çocuk kitapları, aynı zamanda çocuğun problem çözme, sorumluluk ve karar verebilme becerisini de geliştirir. Etkinlik kitapları, çıkartmalı kitaplar, yapbozlar, sesli kitaplar, dokun hisset kitapları gibi pek çok türde hazırlanan kitaplar, içerdiği bilgilerle çocukların yeni pek çok şeyi eğlenerek öğrenmesini sağlar. Öğrendikleri yeni kelimelerle birlikte merak duygusu artmaya başlar, bu sayede gözlem yetenekleri de gelişir. Olaylar ve nesneler arasında neden-sonuç ilişkisi kurmaya çalışır. Gelişimlerinin bir parçası olan değerlerini, özlük haklarını daha kolay bir şekilde kavramasına yardımcı olur.

Çocuk Kitaplarının Çeşitleri Nelerdir?

Çok küçük yaştan itibaren çocuklar farklı ses ve ritimleri algılayabildiği için sesli kitaplar en çok ilgisini çekebilecek kitaplardan biridir. Çocuklar dünyayı duyuları aracılığıyla keşfetmeye başlar. Dokunur, ısırır, koklar. Yine bu dönemde tırtıklı, tüylü, pürüzlü, yapışkanlı gibi farklı zeminlere ait dokun-hisset kartları tercih edilebilir. Bu şekilde hazırlanan kitaplar veya kartlar aynı zamanda çocuğun duyusal gelişimine de katkı sağlar. Özellikle suda, banyoda kullanıma uygun olarak hazırlanan yüzen kitaplar da küçük yaş gruplarında oldukça etkilidir. Etkinlik kitapları ve faaliyet kitapları, okul öncesi dönemde çocukların zeka gelişimine katkı sağlayan kitaplardır. Kitap içerisinde bulunan çeşitli aktiviteler, yönergeler çocukların bilişsel gelişimine katkıda bulunur. Üstelik çocuk eğlenerek öğrenmenin tadını çıkarır. Sessiz kitaplarda, konu çeşitli görseller üzerinden ilerler. Burada kitabı anlatan kişiye büyük bir görev düşer. Çünkü görseller tamamen anlatıcının hayal gücü ve bakış açısıyla harmanlanır. Siz hikâyeyi anlatırken bazı görselleri çocuğunuzun anlatmasını isteyebilir, bu sayede keyifli bir sohbet de gerçekleştirebilirsiniz. Kapakçıklı kitaplar, çocuklarda merak duygusunu en çok perçinleyen kitaplardan biridir. Özellikle çocuğun neden-sonuç ilişkisi ve nesne devamlılığı sağlayabilmesi bakımından oldukça etkilidir. Bir kapakçığın altında gizlenmiş olan nesneyi bulmak için sayfayı hareket ettimeye çalışması aynı zamanda çocuğun ince motor gelişimini de destekler. Okuması kadar incelemesi de keyifli olan kitaplardan biri üç boyutlu kitaplardır. Rutin bir şekilde ilerleyen hikâyede, karşınıza bir anda açılıp kapanabilen, büyüyüp küçülebilen sayfaların çıkması çocuğun kitap üzerindeki ilgi ve merakını canlı tutar. Bu da çocuğun dikkatini tek bir alanda toplayabilmesine imkân sunar. Çizgi romanlar ise çocuğunuzun keyifli zaman geçirmesinin yanı sıra görseli yorumlayarak, sonraki kareyi hafızasında canlandırarak tahmin yürütme becerisini destekler. Sevdiği bir karakterin, renkli çizimlerle karşısına çıkması kitaba olan ilgisini artırır, bu sayede kitap okuma alışkanlığı kazanmasına olanak sağlar.